De ster van Dead Ringers op de radio over de gevechten die ze heeft gevoerd om haar stem te laten horen – en waarom ze wenste dat onze kortstzittende premier nog wat langer had rondgehangen
David M. Benett/Dave Benett/Getty Images
Deze functie verscheen oorspronkelijk in tijdschrift Radio Times .
Er zijn waarschijnlijk niet veel mensen die het jammer vinden dat het premierschap van Liz Truss slechts vijftig dagen heeft geduurd, maar één persoon die tot dat aantal kan worden gerekend – althans tot op zekere hoogte – is Jan Ravens.
Al ruim twintig jaar is Ravens de geniale stem van talloze spraakmakende vrouwen in de Radio 4-impressieshow Dead Ringers, waarvan op vrijdag 9 december een nieuwe serie begint. Truss was bezig een Ravens-klassieker te worden, maar haar ambtsperiode was zo kort dat ze kwam en ging nadat de ene serie Dead Ringers was afgelopen en voordat de volgende begon.
Ze was een gouden kans, zegt Ravens. Had ze zich maar een beetje ingehouden! Het was een schande. Fans van Ravens waren echter niet helemaal beroofd. De sketches op Truss die Ravens afgelopen zomer op Twitter plaatste – Hallo allemaal! Het is de Trustster hier! – waren pure vreugde.
Ik was blij dat ik er het beste van heb gemaakt toen ik kon, zegt Ravens. Het begon toen ze minister van Buitenlandse Zaken werd. Ik dacht: hoe is dit mogelijk? Het was alsof ze een klein meisje was wiens vader haar altijd had verteld dat ze grappig was. Ze had een onbelemmerd gevoel van zelfvertrouwen.
Het waren Ravens die met de Ik weet het! slogan voor Truss – twee woorden die op de een of andere manier de mix van ongeloof en zelfvoldaanheid van de toekomstige premier samenvatten, samen met een enorm misplaatste inschatting van haar eigen capaciteiten. Ik ben minister van Buitenlandse Zaken! IK WEET!
De slogan kwam uit mijn hoofd, zegt Ravens, en het was zo perfect dat het een langere uitloop verdiende. Maar de spijt van Ravens dat dit niet zo mocht zijn, is puur professioneel. Ja, ik ben een impressionist, maar ik leef ook in de echte wereld. Ik denk dat het eerlijk is om te zeggen dat het alleen maar goed kan zijn geweest dat ze zo snel verder is gegaan.
Ravens’ gave voor indrukken manifesteerde zich al vroeg. Als kind dat opgroeide in Hoylake aan de Wirral, imiteerde ze haar moeder. Ze had allemaal Lancashire-uitdrukkingen als ‘Ze heeft een gezicht als een gebakken schoen!’ Toen werden de onderwijzers van Ravens het voorwerp van haar mimiek, en al snel was ze van plan acteur te worden.
Aan de Universiteit van Cambridge werd Ravens de eerste vrouwelijke president van de Cambridge Footlights, samen met Emma Thompson en Stephen Fry. Ze behield haar ambities om serieus te acteren en bracht een jaar door bij de Royal Shakespeare Company. Maar haar lot lag echt in de komedie. Ze was een stem bij Spitting Image en vestigde zich in comedy-panelshows op Radio 4.
Ik denk eigenlijk dat komedie moeilijker is dan ‘hetero’ acteren, zegt Ravens. En als het op indrukken aankomt, zijn er zoveel eisen. Het gaat niet alleen om grappig en nauwkeurig zijn, het gaat ook om hoe inzichtelijk je bent. En toch is er soms de perceptie dat je slechts een soort ‘draai’ bent.
Een verminderde status leek met het gebied gepaard te gaan. Op Spitting Image moest ze accepteren dat Margaret Thatcher werd ingesproken door een mannelijke acteur (Steve Nallon), maar het voelde als een inbreuk te ver toen Nallon de koningin-moeder begon te spelen. Toen ze begin jaren 2000 bij Dead Ringers kwam, ontdekte ze dat de enige personages die ze speelde Posh Spice en een secretaresse waren.
Jan Ravens met collega-strips Jo Caulfield, Shazia Mirza, Sandi Toksvig, Janey Godley en Ayesha Hazarika in 2006.Dave M. Benett/Getty Images
Ik moest echt aandringen op meer vrouwelijke karakters. Het waren allemaal Tony Blair, George Bush en Gordon Brown. Ik zei altijd: laten we Tessa Jowell, Harriet Harman, Hazel Blears doen. Ik begon met omroepen – Fiona Bruce, Sue MacGregor, Charlotte Green enzovoort. De jongens hadden allemaal deze sportcommentatoren om na te bootsen, en ik zou ervoor willen pleiten dat we vastgoedprogramma's als Kleedkamers en Locatie, Locatie, Locatie zouden oppakken.
Ik wil niet de indruk wekken dat ik voortdurend in een hoek zat te roken – dat was maar af en toe! – omdat het een voorrecht was om de show te doen, maar het lijkt buitengewoon hoeveel gevechten ik moest leveren.
Nu heeft Ravens een schitterend trackrecord van sublieme Dead Ringers-creaties – van wijlen Queen en Diane Abbott tot Laura Kuenssberg en Kirsty Wark. Maar haar favorieten, zegt ze, zijn de minder voor de hand liggende figuren.
Ik vond het leuk om Hilary Mantel te spelen toen ze de Reith-lezingen gaf. Ze had een soort kieskeurige, ademloze stem. Germaine Greer was er ook zo een. En Emma Barnett. Ik ging onlangs naar Woman's Hour en zei dat ik blij was dat ze het had overgenomen, omdat ik het gevoel had dat ik Jenni Murray nooit onder de knie zou kunnen krijgen. Sommige mensen hebben een timbre dat gewoon volledig buiten je bereik ligt, en zij was een van hen. Lange tijd heb ik het gevoel gehad dat ik Judi Dench niet kon doen. Toen zag ik haar in de Bond-films en het was alsof ik het eindelijk snapte.
Maakt ze zich ooit zorgen dat de show te ver gaat? Dat haar Theresa May en Liz Truss als een beetje wreed zouden kunnen worden beschouwd? Natuurlijk voel ik sympathie voor hen als menselijke wezens, maar als ze machtsposities gaan innemen, moeten ze bereid zijn dat ze onderuit worden gehaald. Satire zal de regering niet ten val brengen, maar politici moeten ter verantwoording worden geroepen.
Ravens, die 64 is, heeft twee semi-autobiografische one-woman-shows geschreven en uitgevoerd, en ze zegt dat ze graag meer zou willen doen. De afgelopen jaren werd ze geconfronteerd met een enorme uitdaging in haar persoonlijke leven. In 2015 overkwam haar toenmalige echtgenoot Max Hole een verwoestende hersenziekte. Zijn herinnering aan de afgelopen dertig jaar, inclusief hun relatie, was verdwenen en sindsdien zijn ze gescheiden. Ravens zegt dat ze heeft geprobeerd over de ervaring te schrijven, maar het is gewoon te moeilijk.
Voorlopig is er de nieuwste Dead Ringers – drie edities in de aanloop naar Kerstmis – en ik vroeg me af of de show misschien een manier zou vinden om Liz Truss een hiernamaals te geven? Ik hoop het. We zullen zien. Oh ga door. Alsjeblieft. We zouden allemaal graag wat meer willen, dat weet ik!
merlyn jaarkaart
Lees verder:
Dead Ringers is op vrijdag 9 december om 18.30 uur te zien op Radio 4.
Bekijk meer van onze komedieverslaggeving of bezoek onze tv-gids en streaminggids om te zien wat er vanavond te zien is.
Het nieuwste nummer van het tijdschrift is nu te koop – Abonneer nu . Voor meer informatie over de grootste sterren op tv, luister naar de Radio Times View From My Sofa-podcast.